مدیریت دانشگاهی و پاسخ گویی؛ ضرورت استقلال و آزادی علمی از دیدگاه اعضای هیأت علمی

مقدمه: اصالت و پویایی فعالیت های دانشگاه نیاز به جوی آزاد و دموکراتیک دارد و از اصول پشتیبان اعضای هیأت علمی به شمار می رود. اعطای استقلال به دانشگاه ها نیز سیاستی اصولی برای افزایش مسؤولیت پذیری، پاسخ گویی و پویایی آن است. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت استقلال و آزادی علمی در دانشگاه از دیدگاه اعضای هیأت علمی انجام شد. روش ها: جامعه آماری پ‍ژوهش را 550 عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می دهند. بر اساس جدول مورگان نمونه ای مشتمل بر230 نفر از اعضای هیأت علمی به نسبت دانشکده های مختلف انتخاب گردید. آزادی علمی، استقلال دانشگاه، و تاثیر سیاست-های خارجی توسط پرسشنامه محقق ساخته با 15 سؤال بسته پاسخ در مقیاس لیکرت مورد سنجش قرار گرفت و نمره هر گویه از 100 محاسبه گردید. روایی پرسشنامه توسط صاحب نظران و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 91/0 تأیید شد. نتایج: میانگین نمره اختصاص یافته به حیطه های اصلی شامل استقلال دانشگاه ها(3/21±3/81)، تأثیر سیاست های خارجی (5/20±9/76)، و آزادی علمی (6/21±3/73) بود. در بین گویه ها عدم استقلال مالی دانشگاه و وابستگی به بودجه دولتی (6/85)، تأثیر روابط سیاسی بر روابط علمی بین المللی (1/79)، تأثیر نگرش های سیاسی مدیران دانشگاهی بر فضای علمی (9/76)، تغییر مداوم برنامه ها بعد از تغییرات مدیریتی (5/76) از جمله مواردی بودند که بیشترین میانگین مشکلات را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: به نظر می رسد با توجه به اهمیت آزادی و استقلال علمی در پاسخ گویی و رشد خلاقیت در دانشگاه، این مسأله باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. همچنین توجه به برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک و استقرار سیستم پایش و پاسخ گویی نظام مند می تواند از بسیاری از دوباره کاری های ناشی از تغییرات سیاسی جلوگیری نماید.